Buyuk oyun

Büyük oyun

Benzerine çok rastlanan bir Amerikan filminde kumarbazlar poker oynamaktadır. Oyunculardan kovboy olanı sürekli kaybederken diğerlerinin önündeki dolarlar bir kuleye dönüşür. Oyunun sonuna doğru kovboy silahını önüne koyar ve ben kazandım diyerek tüm paraları toplar. Silah çekmek oyunun kurallarına aykırıdır ama büyük oyunun kuralları pokerden farklıdır ve güçlü olan kazanır.

Soğuk Savaşın sona ermesiyle dünyadaki güç mücadelesi bir poker oyununa dönüştü ve ekonominin kuralları tek belirleyici olarak algılandı. Genel kanı herkesin bu kurallara uyacağı, kimsenin silahına davranmayacağı biçimindeydi. Paraya hükmedenler sürekli kazanıyor diğerleri önemsizleşiyordu. Zaten silah kullananlar da bir avuç teröristten ibaretti ve onların kazanımları oluşmakta olan dengeleri etkilemiyordu. Benim gözüm kovboyların ellerindeydi ve ne zaman silahlarına davranacak diye bekliyordum.

Mesela AB ve Japonya’yı hep saf oyuncular olarak gördüm. ABD ve Rusya, masanın bir yanında, pokere dalmış görünüyor ve silahlardan hiç söz etmiyordu. Ancak eğer bunlar silahına davranırsa AB, Japonya ve benzerleri ellerini havaya kaldırıp teslim olmaktan başka bir şey yapamazlardı. Bazıları ekonomisiz bir silahın anlamı olmayacağını , ekonomideki başarısızlığın silahsızlık sonucunu doğuracağını düşünüyordu. Oysa para ve ekonomik kurallar bir kurguydu ama silahlar gerçekti.

Türkiye ekonomi oyununu çok sevdi ve ekonomiyi paradan ibaret saydı. Paran varsa ya da bir şekilde elde ediyorsan sorun yoktu. Neye ihtiyacın varsa alabilirdin. Ben eski kuşak bir iktisatçı olarak mal ve madde temelinde analizler yapıyordum. Mesela AB’ne hep acıyarak baktım. Güçlü bir ekonomileri olmasına rağmen temel girdi olan enerji kaynaklarını ve pazarlarını siyasi açıdan kontrol edemiyordu. Rus doğal gazıyla ısınıyor, ABD’nin kontrolündeki bölgelerden petrol sağlıyordu. Bunlarla bir ihtilafa düşerse donmuş ve durmuş bir AB ile karşılaşabilirdik. Herkes pokerin kurallarına göre oynanacağını ve kimsenin silahına davranmayacağını düşünüyordu. Kimse tüm dünyadaki savunma harcamalarının yarısını yapan ABD’nin bunu neden yaptığını sorgulamadı. Herkes kaynaklarını refahı için kullanırken ABD ve Rusya’nın neden silah geliştirmek için bu kadar fedakarlığa katlandığının sebebini merak etmedi. Böyle bir sorunun karşılığı haydut devletlerin olası saldırılarına karşı hazırlıklı olmak gerektiği biçimindeydi. İntihar bombacılarına, geri teknoloji ürünü silahlara karşı en modern teknolojinin ürünü silahlar üretiliyordu ve bunu kimse anlamsız bulmuyordu.

Türkiye demokrasi, özgürlükler gibi önemli konularla uğraştığı için bunlara zaman ayırmadı. Uğraşanlar PKK’nın çizdiği sınırların dışına çıkamadı. Bu konuları önemsiz saydığımı zannetmeyin. Sadece bunların yanında başka sorunlar olduğunu ve bunun belirleyici olduğunu söylemek istiyorum. Ayrıca analizlerimi tek bir ülke ölçeğinde değil bloklar ve cepheler düzeyinde yapıyorum.

Şunları soruyorum: Birilerinin masaya silahı sürmeye hazırlandığını seziyorum. Siz de aynı düşüncede misiniz? Dünya ölçeğinde yerinizi belirlediniz mi? Girmek istediğiniz AB’nin geleceğini nasıl tasavvur ediyorsunuz?
__________________

Gözlerde yaş yoksa, ruh gökkuşağına sahip olamaz.



kendi adına hiç bir şey istemeyen adam yenilmezdir...